Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

I. Przepisy prawa sankcjonujące wysyłanie niezamówionej informacji handlowej.

Dążąc do odpowiedzi na postawione pytania, w pierwszej kolejności należy wskazaćprzepisy ustaw, które zapewniają nam ochronę przed niezamówioną informacją handlową, czyli  tzw. spammingiem. Są to m.in.:

1) Art. 10 ust. 3 w zw. z art. 24 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. oświadczeniu usług drogą elektroniczną (dalej: „u.ś.u.d.e.”):

Czyn nieuczciwej konkurencji unormowany w art. 10 u.ś.u.d.e. stanowi wykroczenie unormowane w art. 24 u.ś.u.d.e. Zgodnie z tym przepisem, kto przesyła za pomocą środków komunikacji elektronicznej niezamówione informacje handlowe, podlega karze grzywny. Jest to wykroczenie ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Ukaranie podmiotu rozsyłającego spam będzie uzależnione od tego, czy działanie to nie zostanie w konkretnym przypadku zakwalifikowane jako cechujące się „znikomą społeczną szkodliwością”.

2) Art. 23 i art. 24 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny ( dalej: „k.c.”):

Treść art. 24 k.c. rozróżnia roszczenia dostępne powodowi w zależności do tego, czy przysługujące mu dobro zostało zagrożone, czy też doszło już do jego naruszenia. W pierwszym wypadku może on domagać się zaniechania bezprawnego działania zagrażającego jego dobru, zaś w razie już dokonanego naruszenia katalog możliwych roszczeń obejmuje dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, w szczególności poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego lub sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. W przypadku gdy szkoda wyrządzona naruszeniem dobra osobistego ma charakter majątkowy, art. 24 k.c. przyznał poszkodowanemu prawo domagania się jej naprawienia na zasadach ogólnych. (J. Panowicz-Lipska, w: M. Gutowski, Komentarz KC, t. 1, 2018, art. 24, Nb 19).

3) Art. 209 ust. 1 pkt. 25 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne:

Zgodnie z uchwałą SN z dnia  17 lutego 2016 r.  sygn. akt. III SZP 7/15, wskazany przepis może stanowić podstawę prawną do nałożenia kary pieniężnej na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, który zlecił innemu podmiotowi wykorzystanie automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego usług tego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego wśród jego abonentów lub użytkowników końcowych na podstawie bazy przekazanych numerów telefonicznych.

II. Aktualne orzecznictwo.

1.Ilość niezamówionych informacji handlowych świadcząca o naruszeniu dóbr osobistych:

Wyrok SR dla Warszawy – Woli w Warszawie z dnia 24 stycznia 2019 r. sygn. akt. I C 3136/17.

Stan faktyczny:  W przedmiotowej sprawie Powód czuł się pokrzywdzony, ponieważ otrzymywał na swoją skrzynkę e-mailową spam, który uniemożliwiał mu sprawne korzystanie z urządzeń elektronicznych, takich jak komputer i telefon. Przesyłane wiadomości burzyły jego spokój wewnętrzny. Powód musiał regularnie usuwać niechciane wiadomości na co przeznaczał sporą część swojego czasu. Powyższa sytuacja powodowała zagrożenie, że może on omyłkowo skasować ważną wiadomość. Powód w niniejszej sprawie twierdził, że spam naruszał jego dobra osobiste, tj. prawo do wolności, prawo do prywatności oraz prawo do nienaruszalności psychicznej.

Stanowisko Sądu:

Sąd uznał powództwo za zasadne i zasądził na rzecz Powoda kwotę 500,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Sąd wskazał, że „nawet jednorazowa wiadomość stanowiąca tzw. spam prowadzi do naruszenia dóbr osobistych, takich jak spokój wewnętrzny człowieka, prywatność czy swoboda korespondencji.(..)odbiorca takiej niezamówionej korespondencji traci większą ilość czasu na sprawdzenie poczty, co może wywoływać poczucie irytacji i zniecierpliwienia(..)”

2.Uzależnienie zawarcia umowy przez konsumenta od wyrażenia zgody na przesyłanie informacji handlowych drogą elektroniczną:

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2017 r., sygn. akt. VI ACa 560/16.

Stan faktyczny: Przedmiotowa sprawa wszczęta została na skutek odwołania Powoda od decyzji Prezesa UOKIK, który m.in. uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania polegające na uzależnianiu przyjęcia od konsumenta wniosku o udzielenie pożyczki od jednoczesnego wyrażenia zgody na przesyłanie informacji handlowych drogą elektroniczną wbrew uregulowaniom z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. u.ś.u.d.e.

Stanowisko Sądu:

Zarówno Sąd I jak i II instancji uznały, iż w przedmiotowej sprawie doszło do naruszenia przez Powoda art. 10 ust. 1 i 2 u.ś.u.d.e., a tym samym art. 24 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.  W przygotowanym przez powoda wzorcu umowy postanowienie dotyczące wyrażenia zgody na przesyłanie informacji handlowych zostało umieszczone w jednej części wzorca z pozostałymi postanowieniami umownymi oraz formularzem zawierającym dane identyfikacyjne konsumenta, jego status majątkowy, a także oświadczenia w zakresie wyboru opcji dostępnych w ramach udzielonej pożyczki. Przy tak przygotowanym dokumencie konsument nie posiadał możliwości odmowy wyrażenia zgody, nie składał jej w sposób swobodny i niezależny w stosunku do innych oświadczeń woli konsumenta. Składał bowiem podpis pod całością wniosku, bez możliwości wyodrębnienia zgody na przesyłanie informacji handlowych.

Sąd wskazał, iż „uzależnienie zawarcia umowy od wyrażenia przez konsumenta zgody na przesyłanie informacji handlowych drogą elektroniczną narusza art. 10 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną”.