Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

Niniejszy artykuł poświęcamy nowelizacji Kodeksu pracy www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=5D0191B79D36D6B0C125885B005176CA , której celem jest wprowadzenie przepisów dotyczących prewencyjnej kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub środków działających podobnych do alkoholu.

1.Czy na mocy obowiązujących przepisów pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości pracownika?

W aktualnym stanie prawnym  (wg stanu na dzień 31.01.2023 r.) pracodawca może przeprowadzić badanie trzeźwości pracownika za zgodą pracownika. Przeprowadzenie przez pracodawcę we własnym zakresie badania trzeźwości pracownika za jego zgodą ma tylko takie znaczenie, że potwierdzenie podejrzeń pracodawcy co do stanu nietrzeźwości pracownika powinno skłonić pracodawcę do niezwłocznego wezwania uprawnionego organu powołanego do ochrony porządku publicznego w celu przeprowadzenia formalnego badania.

W takim wypadku konieczne staje się powtórne badanie stanu trzeźwości pracownika przez uprawniony organ. W praktyce organem tym jest najczęściej jest policja.

Badanie to powinno się odbyć na żądanie pracodawcy, gdy ten zamierza następnie wyciągnąć ze stanu nietrzeźwości pracownika konsekwencje, jak i również na żądanie pracownika, gdy ten domaga się przeprowadzenia badania przez organ ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

2. W jakich przypadkach i w jaki sposób pracodawca będzie niebawem mógł przeprowadzić prewencyjną kontrola pracowników na obecność alkoholu?

Po wejściu w życie nowelizacji Kodeksu pracy, Pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników, jeżeli spełniony zostanie konkretny warunek,a mianowicie: będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub ochrony mienia.

Wprowadzenie kontroli trzeźwości pracowników lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzenia kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania, pracodawca będzie mógł wprowadzić w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie będzie objęty układem zbiorowym pracy lub nie będzie zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

O wprowadzeniu kontroli trzeźwości, o której mowa powyżej, pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracowników w przyjęty u niego sposób, nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

W przypadku, gdy pracodawca zatrudni nowego pracownika,  jeszcze przed dopuszczeniem go do pracy będzie musiał  przekazać mu wskazane powyżej informacje dotyczące kontroli, zawarte przez pracodawcę w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie lub w obwieszczeniu, w formie papierowej lub elektronicznej.

Informację o dacie, godzinie i minucie badania pracownika oraz o jego wyniku, w przypadku gdy wskaże on na stan po użyciu alkoholu, pracodawca będzie mógł przechowywać przez okres nieprzekraczający roku w aktach pracownika.

3. Jak w praktyce będzie wyglądała prewencyjna kontrola trzeźwości pracownika?

Kontrola trzeźwości będzie obejmowała badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Pracodawca nie będzie mógł dopuścić do pracy pracownika, gdy obecność alkoholu w organizmie pracownika będzie wynosiła w wydychanym powietrzu od 0,1 mg lub gdy stężenie alkoholu we krwi pracownika wyniesie nie mniej niż 0,2 ‰. Jednocześnie nie będzie można dopuścić pracownika do pracy, jeżeli zajdzie uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy. Nie dopuszczając pracownika do pracy, pracodawca będzie zobowiązany przekazać pracownikowi informację dotycząca przyczyny niedopuszczenia.

Pracodawca lub pracownik niedopuszczony do pracy z powyższych powodów będzie mógł domagać się przeprowadzenia badania trzeźwości przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego, czyli np. przez policję.

4.Co w przypadku substancji innych niż alkohol?

Pracodawca będzie mógł również wprowadzić kontrolę pracowników na obecność w ich organizmach substancji odurzających. W takim przypadku analogiczne zastosowanie znajdą procedury o których mowa powyżej, dotyczące kontroli pracowników na obecność alkoholu.  

Pracodawca nie będzie mógł dopuścić do pracy pracownika:

• w stosunku do którego kontrola wykazała obecność w organizmie środka działającego podobnie do alkoholu,
•  w stosunku do którego zaszło uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu takiego środka,
•  w stosunku do którego zaszło uzasadnione podejrzenie, że pracownik zażywał taki środek w czasie pracy.

Podkreślamy, że projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, wprowadzający zagadnienia związane z kontrolą trzeźwości do Kodeksu pracy został podpisany przez Prezydenta RP w dniu 30 stycznia 2023 roku, a wejście w życie nowych przepisów dotyczących prewencyjnej kontroli trzeźwości pracowników nastąpi w ciągu 14 dni od jej ogłoszenia.

Jeżeli mają Państwo jakiekolwiek wątpliwości związane z planowanymi zmianami w Kodeksie pracy, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią: kancelaria@apogado.pl