Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

Ograniczenia związane z występowaniem koronawirusa reguluje obecnie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 658), które jest delegacją ustawową wynikającą z art. 46a ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1239).

Osoby nieprzestrzegające zakazów wynikających z wyżej wskazanego rozporządzenia są najczęściej karane na podstawie przepisów Kodeksu wykroczeń (a dokładniej art. 54 k.w. i art. 116 k.w.) oraz Kodeksu karnego (art. 161 k.k. i art. 165 k.k.), z zastrzeżeniem, że:

• w przypadku art. 116 k.w., karane mogą być jedynie osoby chore lub zakażone, podejrzewane o chorobę lub zakażenie (np. objęte kwarantanną), a także ci, którzy chcą zetknąć się z osobą zarażoną;
• na podstawie art. 161 k.k. oraz art. 165 k.k. karane mogą być tylko osoby zakażone lub chore;
• na podstawie art. 54 k.w. może być karana każda osoba niemająca bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną, na której ciąży obowiązek przestrzegania zakazów określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r.

Zgodnie z art. 54 k.w.: „Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.” Przepis ten odnosi się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. (tj. przepis porządkowy wydany z upoważnienia ustawy o zachowaniu się w miejscach publicznych). Warto wskazać, iż Policja w takim przypadku (jak i w przypadku 116 k.w.) może wystawić mandat maksymalnie na kwotę 500 zł. Oczywiście można odmówić przyjęcia takiego mandatu – wówczas Policja kieruje do Sądu wniosek o ukaranie. Po rozpatrzeniu wniosku, Sąd wydaje wyrok nakazowy, który w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia można zaskarżyć sprzeciwem. Następnie toczy się postępowanie sądowe, w którym można przedstawić swoje racje i okoliczności zdarzenia związanego z mandatem.

W przypadku przestępstw z art. 161 k.k. i 165 k.k., ściganie następuje na wniosek, więc konieczne jest złożenie wniosku o ściganie sprawcy. Po zgromadzeniu materiału dowodowego, prokurator może wystąpić do sądu z aktem oskarżenia. Postępowanie kończy się wydaniem wyroku, od którego przysługuje apelacja.

Podkreślenia wymaga również fakt, iż na podstawie art. 15zzn ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 568), w razie stwierdzenia naruszenia obowiązku hospitalizacji, kwarantanny lub izolacji w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem COVID-19, nałożonego przez właściwy organ lub wynikającego z przepisów prawa, państwowy powiatowy inspektor sanitarny nakłada na osobę naruszającą taki obowiązek, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w kwocie do 30 000 zł. Stwierdzenie naruszenia tego obowiązku może nastąpić w szczególności na podstawie ustaleń Policji, innych służb państwowych lub innych uprawnionych podmiotów. Powyższe oznacza, że poza nałożeniem mandatu karnego, lub złożeniem wniosku o ściganie, Policja lub inny uprawniony organ może również poinformować Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego o niestosowaniu się do zakazów określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. Na tej podstawie, wydaje on decyzję administracyjną, do której zastosowanie mają przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Warto wskazać, iż decyzja taka, zgodnie z art. 48a ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia i może zostać wszczęte wobec takiej osoby postępowanie egzekucyjne w administracji. Odwołanie od takiej decyzji przysługuje do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. W takiej sytuacji, można również wnosić o wstrzymanie natychmiastowego rygoru wykonalności decyzji.