Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374) i jej późniejsze nowelizacje wprowadzone w drodze ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 31 marca 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 568), oraz ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695), wprowadziła – poza standardowymi rozwiązaniami – nowy, specjalny dodatkowy zasiłek opiekuńczy, tzw. „opiekę”.

Zasiłek ten przysługuje:

1.Ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi służb mundurowych (m.in. Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej), zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

• dzieckiem w wieku do ukończenia lat 8;
• dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;

w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19;

2.Ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi służb mundurowych, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną w sytuacji, gdy zamknięto szkołę, ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy, ośrodek wsparcia, warsztat terapii zajęciowej lub inną placówkę pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres nie dłuższy niż 14 dni. Okresu tego nie wlicza się do rocznego limitu 60 dni, za jaki przysługuje „standardowy" zasiłek opiekuńczy.

Oznacza to, że aktualnie pracownik, zleceniobiorca czy przedsiębiorca może uzyskać zasiłek opiekuńczy:

•  gdy otrzyma zwolnienie lekarskie na chore dziecko lub innego członka rodziny – na ogólnych zasadach, tj.:

• do 60 dni na dziecko do ukończenia 14. roku życia,
• do 30 dni na dziecko od 14 do 18 lat – w przypadku dziecka niepełnosprawnego;
• do 14 dni na innego chorego członka rodziny, w tym dziecko bez niepełnosprawności po ukończeniu 14 lat (ten okres jest zaliczany do limitu 60 lub 30-dniowego),

• gdy inspektor sanitarny wyda wobec dziecka decyzję o konieczności jego izolacji lub kwarantanny – na ogólnych zasadach,
• gdy dojdzie do nieprzewidzianego zamknięcia placówki, do której uczęszcza dziecko, które nie ukończyło 8 lat – zasiłek za okres do 60 dni w roku,
• gdy inspektor sanitarny zamknie placówkę, do której uczęszcza dziecko w wieku do 8 lat, w związku ze zwalczaniem zakażenia wirusem rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi – dodatkowy zasiłek opiekuńczy za 14 dni.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom w wymiarze do 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki w związku z zamknięciem placówki z powodu wirusa.

Warto jednak wskazać, iż dodatkowy zasiłek nie przysługuje jednak w przypadku, gdy:

• rodzic wypisze dziecko z żłobka, przedszkola lub szkoły,
• rodzic sam zdecyduje, że zatrzyma dziecko w domu, mimo że żłobek, przedszkole lub szkoła były czynne,
• placówka zażąda odebrania dziecka w trakcie dnia z powodu stanu zdrowia (wówczas rodzic powinien się postarać o zwolnienie lekarskie albo decyzję o kwarantannie lub izolacji),
• placówka odmówi przyjęcia dziecka z powodu obawy przed zakażeniem (rodzic może ubiega się o decyzję inspektora sanitarnego).

W związku z zaistniałą pandemią koronawirusa oraz wszelkimi możliwościami zmiany warunków zatrudnienia pracowników, podkreślić należy, iż:

• do podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego przyjmuje się wynagrodzenie uzyskane przez pracownika u płatnika składek w okresie ubezpieczenia chorobowego, z tytułu którego przysługuje zasiłek opiekuńczy;
• w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy. Zasada ta jest stosowana w przypadku, gdy zmiana wymiaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy albo w miesiącach poprzedzających;
• podstawy  wymiaru zasiłku przysługującego u tego samego pracodawcy nie oblicza się na nowo, jeżeli w pobieraniu wynagrodzenia za okres choroby i zasiłków nie było przerwy lub przerwa trwała krócej niż trzy miesiące kalendarzowe. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy między poszczególnymi okresami pobierania zasiłków nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy.