Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

Czym są pliki cookies?

Pliki cookies są  plikami tekstowymi wysyłanymi przez serwis internetowy, które zostają zapisane na urządzeniu końcowym (np. laptopie lub telefonie komórkowym z których użytkownik korzysta w celu przeglądania stron  internetowych). Pliki cookies zawierają informacje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania serwisów internetowych, ale również wpływające na dostosowanie stron internetowych do konkretnego odbiorcy np. pod względem potrzeb konsumenckich.

Pliki  cookies  najczęściej dzielimy na:

• stałe (trwałe),
• sesyjne (tymczasowe).

Cookies sesyjne ułatwiają korzystanie z  przeglądanych stron internetowych przez użytkownika. Pomagają też  w dostosowaniu funkcjonalności strony do potrzeb użytkowników i np. w zapamiętywaniu produktów, które użytkownik oznaczył w sklepie internetowym i które zamierza zakupić podczas rozpoczętej sesji. Po zakończeniu sesji pliki sesyjne są usuwane z urządzenia.

Niejednokrotnie mamy do czynienia również z plikami cookies, które mają charakter stały. Pliki te zapamiętują danego użytkownika oraz informację „na temat zwyczajów użytkownika”. Często są wykorzystywane do monitorowania i analiz zachowań użytkowników  jako potencjalnych konsumentów. Korzystając z opcji ustawień wyszukiwarki użytkownik może zdecydować o usunięciu plików. Można je również usunąć za pomocą dedykowanych aplikacji np. CCleaner.

W zależności od tego, kto zamieszcza  i odczytuje pliki cookies, to w praktyce dzielimy je na :

• zewnętrzne (operacje te są dokonywane przez systemy serwisów zewnętrznych) tzw. cookies stron trzecich,
• wewnętrzne (operacje te dokonywane są przez sam system konkretnej strony internetowej).

 Warto zwrócić uwagę na to, że pliki cookies mogą  również zawierać dane osobowe, jeżeli umożliwiają identyfikację konkretnego użytkownika.

 Pliki cookies  w przepisach prawa.

Najważniejsze aktualne uregulowania dotyczące plików cookies znajdują się w :

• art. 173 i 174 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne.
• Dyrektywie 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotyczącej przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej),

Co więcej, od kilku lat trwają prace nad uchwaleniem  unijnego rozporządzenia o ochronie prywatności w sieci (tzw. rozporządzenia e-Privacy), które będzie obejmować m.in. zasady przetwarzania plików cookies.

Pliki cookies a wyrok TSUE i stanowisko EROD.

W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia  1 października 2019 w sprawie C-673/17 (Planet 49) uznał on, że zgoda wymagana od użytkownika witryny internetowej na instalowanie i udostępnianie plików cookies na jego urządzeniu nie jest ważna, jeśli została udzielona za pomocą domyślnie zaznaczonego okna wyboru, którego zaznaczenie użytkownik ten musiał usunąć, aby odmówić udzielenia zgody.

W stanie faktycznym w/w sprawy, pliki cookies zostały przygotowane w taki sposób, aby celowo gromadziły szeroki zakres danych osobowych z których korzystało wielu przedsiębiorców wykorzystując je do celów marketingowych. Natomiast zgoda konkretnego użytkownika była już „z góry” zakreślona. W wyroku podkreślono zaś, że zgoda powinna być wyrażona w sposób konkretny i jednoznaczny oraz powinna nastąpić po otrzymaniu jasnych i wyczerpujących informacji, między innymi o celach przetwarzania.

Niniejszy wyrok został wydany również w duchu, który przeświecał polskiemu ustawodawcy, który w wyniku nowelizacji ustawy prawo telekomunikacyjne, w art. 174 w/w ustawy wskazał, że do uzyskania zgody abonenta lub użytkownika końcowego stosuje się przepisy o ochronie danych osobowych. Oznacza to,że taka zgoda powinna spełniać wymogi przewidziane do wyrażania zgód wg RODO, czyli  m.in. powinna być: dobrowolna, świadoma, konkretna i jednoznaczna.

Co więcej, w dniu 4 maja 2020 r. Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) przyjęła zaktualizowaną wersję wytycznych dotyczących zgód cookies, które to uważa się za wytyczne korespondujące z wspomnianym powyżej wyrokiem TSUE, wskazujące m.in. że użytkownik powinien mieć wybór czy zgadza się na używanie cookies na stronie. EROD uznał za niewłaściwą praktykę tzw. cookies walls, która polega na tym, że na stronie internetowej blokuje się widoczność treści strony z wyjątkiem prośby o akceptację plików cookies. Zdaniem EROD uniemożliwianie dostępu do strony bez zaznaczenia akceptacji, nie stanowi swobodnego wyboru dla użytkownika i jest niezgodne zasadami wyrażania dobrowolnej zgody.

Cookies na stronie przedsiębiorcy w praktyce.

Obowiązek informowania użytkowników o  wykorzystywanych plikach cookies wynika zarówno z przepisów prawa telekomunikacyjnego, jak i z art. 5 ust. 3 powołanej Dyrektywy. Tym samym istotne jest, aby na każdej stronie internetowej znalazły się informacje o plikach cookies, aby użytkownik mógł zapoznać się z ich treścią.

Istnieją strony internetowe, na których pliki cookies nie są wykorzystywane w celu śledzenia użytkownika w ramach analizowania profilu potencjalnego klienta w celach reklamowych lub marketingowych. Posiadają za to cookies techniczne, które są niezbędne do umożliwienia prawidłowego wyświetlania  się strony internetowej. Są to najczęściej strony Spółek, które traktują swoją stronę internetową wyłącznie jako swoją wizytówkę mającą charakter informacyjny i nie mają potrzeby monitorowania zachowań osób odwiedzających stronę. W takich przypadkach tzw. „zgoda cookies” nie będzie wymagana.

Natomiast, osobna zgoda na przetwarzanie plików cookies wystąpi w większości przypadków tj., gdy  ciasteczka mają funkcję śledzącą i punktu widzenia technicznego nie są one niezbędne do samego prawidłowego odtwarzania się  strony internetowej. Będą to nie tylko cookies wewnętrzne,ale i  cookies zewnętrzne np. narzędzie Google Analytics służące do analizy ruchu na stronie oraz aktywności dotyczących jej przeglądania, w których niejednokrotnie włączone są np. funkcje reklamowe.

W opisywanych powyżej sytuacjach użytkownik powinien wyrazić wyraźną zgodę na monitorowanie swojej obecności na stronie internetowej. Użytkownik strony powinien zdecydować w jakim zakresie udziela zgody i dla kogo.

Dlatego też tworząc nową lub aktualizując obecnie posiadaną stronę internetową, warto dokładnie przemyśleć tą kwestię, aby treść i forma była dopasowana do użytkowników,ale jednocześnie  jednocześnie dać im :

• wybór
• rzetelną informację

W praktyce  przekłada się to na coraz częstsze stosowanie opcji  umożliwiających  dostosowanie plików cookies do własnych potrzeb użytkownika lub  klasyczny „suwak”, za pomocą którego użytkownik  może zdecydować na które kategorie  plików cookies wyraża zgodę, a na które nie.

 Prawidłowy efekt zastosowania zgód i informacji plików cookies można uzyskać angażując w proces identyfikacji i opisania równocześnie: informatyka, który dostosowuje mechanizmy i funkcjonalności na stronie internetowej, jak i prawnika, który dostarczy wymagane treści prawne.

Czynności, o których powinien pamiętać przedsiębiorca posiadający stronę internetową:

• wprowadzenie informacji na stronie internetowej dotyczącej plików cookies, 

(najlepiej na dole lub górze strony. Tzw. pop-upy czyli wyskakujące okienka zajmujące całą stronę lub tzw. cookie walls, irytują użytkowników i przynoszą odwrotny efekt od zamierzonego).

• uzyskanie zgody na zainstalowanie plików cookies śledzące, gdy strona takie stosuje,

• stworzenie i umieszczenie na stronie internetowej „Polityki cookies” lub dodanie  informacji dotyczących plików cookies w "Polityce prywatności" znajdującej się na tej stronie. Przedsiębiorca prowadzący stronę powinien przekazać jej użytkownikom informację m.in. jakie pliki cookies są używane przez stronę internetową, w jakim celu i w jaki sposób użytkownik samodzielnie może wyłączyć lub zablokować pliki cookies w przeglądarce, której używa na swoim urządzeniu.