Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

I. Obecny lub były pracownik przejmuje bazę klientów – jak się przed tym zabezpieczyć?

Na początku trzeba zaznaczyć, że baza klientów może być traktowana jako tajemnica przedsiębiorstwa, a to pojęcie jest wprost zdefiniowane w art. 11 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 1993 Nr 47, poz. 211 t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1913):

„Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.”

Baza klientów jest informacją posiadającą wartość gospodarczą oraz nie jest powszechnie znana innym osobom bądź przedsiębiorcom działającym w tej samej branży.

II. Jak się zabezpieczyć? Pamiętaj o tajemnicy przedsiębiorstwa.

Aby zabezpieczenie bazy klientów mogło być skuteczne, należy podjąć działania w celu utrzymania w poufności informacji w niej zawartych. Najważniejsze czynności, które możemy zaliczyć do praktycznej ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa to przede wszystkim: zawarcie w umowach z pracownikami klauzuli poufności oraz kar umownych, stworzenie wewnętrznych procedur dotyczących tajemnicy przedsiębiorstwa przeznaczonych dla pracowników i współpracowników, zapoznanie i uzyskanie poświadczeń o zapoznaniu się z procedurami, zabezpieczenia fizyczne poprzez ograniczenie dostępu do pomieszczeń, w których przetwarzane są dane klientów, kontrola dostępu do komputerów i telefonów, na których można odczytywać dane z bazy.

III. Kary umowne za przejęcie bazy klientów.

Przy zawieraniu umowy z pracownikiem lub współpracownikiem, warto zastrzec kary umowne za złamanie obowiązujących w przedsiebiorstwie zasad ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. Z art. 483 Kodeksu Cywilnego wynika, że kara umowna jest to zastrzeżone w umowie naprawienie szkody wynikłej z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązań poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej. Ustalenie wysokości kary umownej jest dowolne, tak samo jak przyczyny jej nałożenia.

IV. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Ujawnienie, wykorzystanie bądź pozyskanie informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa jest czynem nieuczciwej konkurencji. Aby móc skorzystać z uprawnienia do roszczeń, które zgodnie z art. 18 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przysługują przedsiębiorcy należy zadbać o to, aby baza klientów stanowiła tajemnicę przedsiębiorstwa. Czego może żądać przedsiębiorca, jeśli tajemnica ta zostanie naruszona? Przede wszystkim: zaniechania niedozwolonych działań poprzez sformułowanie, ustnie lub pisemnie, swojego żądania i wskazania, używania jakich danych klientów pracownik ma zaniechać, usunięcia skutków niedozwolonych działań, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych czy też zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.

Ważną kwestią jest też fakt, że w Ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji są też zawarte przepisy umożliwiające pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności karnej i tak  zgodnie z art. 23 tej wskazanej ustawy

„Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

W takiej sytuacji, przedsiębiorca może złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.

V. Podsumowując.

Wybór działań w przypadku naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa należy do pracodawcy, który może wziąć pod uwagę wszystkie aspekty i albo w sposób łagodny potraktować pracownika, bądź byłego pracownika poprzez wezwanie do zaprzestania naruszeń  tajemnicy przedsiębiorstwa, albo poprzez skorzystania z drogi sądowej. Należy zwrocić uwagę,że sposób reakcji w praktyce jest niejednokrotnie uzależniony od stanu faktycznego sprawy. 

Zaleca się zachowanie dbałości o kwestie zabezpieczenia prawnego, informatycznego oraz fizycznego baz klientów, już w momencie rozpoczęciu zatrudnienia pracownika. Jeżeli jednak przedsiębiorca nie zadbał zawczasu o uregulowanie kwestii tajemnicy przedsiębiorstwa, dodatkowe możliwości działań prawnych dają ponadto przepisy prawa cywilnego, prawa pracy, prawa karnego oraz prawa ochrony danych osobowych, o czym będziemy pisać w artykułach zamieszczanych na stronie Kancelarii.